Το έθιμο της παπαρούνας

Διαδεδομένο στον βορειοελλαδικό κυρίως χώρο (Θράκη - Μακεδονία – Ήπειρος) το έθιμο της παπαρούνας είχε σχέση με μεγάλης διάρκειας ξηρασίες και με τον κίνδυνο που απειλούσε τις καλλιέργειες. Ο βασικός χαρακτήρας και ο σκοπός του εθίμου αυτού ήταν παρακλητικός και μέσω της δέησης προς τον ουρανό, προς το θείο αποσκοπούσε στην πρόκληση βροχής.

Βροχής ευεργετικής και απολύτως απαραίτητης για τα σπαρτά και τις καλλιέργειες γενικά κυρίως κατά τους μήνες Μάιο – Ιούνιο. Είναι έθιμο με ρίζες αρχαιοελληνικές. Πρωταγωνιστές ήταν πάντα τα παιδιά και οι νέοι. Μαζεύονταν λοιπόν όλοι και επέλεγαν ένα από τα μεγαλύτερα σε ηλικία παιδί, αγόρι κατά προτίμηση που να ζουν και οι δύο γονείς. Το έντυναν παπαρούνα, δηλαδή το στόλιζαν από το κεφάλι μέχρι τα πόδια με κάθε λογής λουλούδια, κλαδιά, πρασινάδες, κληματσίδες κλπ. Έτσι λοιπόν με την «παπαρούνα» στη μέση όλη η παρέα των παιδιών περιφέρονταν σ’ όλο το χωριό, από πόρτα σε πόρτα.

Όταν άνοιγε η νοικοκυρά τραγουδούσαν το παρακάτω τραγουδάκι σε ρυθμό 7/8:

Παπαρούνα περπατεί, το θεό παρακαλεί
Για να βρέξει μια βροχή, μια βροχή καλή, καλή
Θε μου βρέξε μια βροχή, μια βροχή καλή, καλή
Να γενούν τα στάρια και τα καλαμπόκια του Θεού τα παρασπόρια.

Η νοικοκυρά άκουγε το τραγούδι, έριχνε άφθονο νερό στην «παπαρούνα» και στην παρέα των παιδιών έδινε διάφορα φιλέματα κυρίως αυγά και ενίοτε και κάποια νομίσματα, τα οποία μοιράζονταν τα παιδιά και με τα αυγά γίνονταν μία ωραία πίττα που την τρώγαν όλοι μαζί. Έντονη ήταν η πίστη των παλιότερων ότι το έθιμο αυτό ήταν αποτελεσματικό και η δέηση για άνωθεν βοήθεια είχε άμεσα τις ευεργετικές της επιπτώσεις. Όλα αυτά συνέβαιναν στο χωριό μας σε παλιούς καιρούς όταν τα καλλιεργημένα χωράφια έφταναν μέχρι το καταφύγιο, τα πλάγια ήταν γιομάτα αμπέλια και οι ρεματιές «ζωντανές» από τους κήπους. Το έθιμο μας το θυμίζει αυτή η παλιά ασπρόμαυρη φωτογραφία και ο νέος που είναι ντυμένος παπαρούνα και που δεν διακρίνεται ούτε το πρόσωπό του είναι ο Βασίλης ο Τσιμάρας. Αλλά είπαμε (παραφράζοντας και τον ποιητή Μ.Σ.) «Παλιά, πολύ παλιά σ’ έναν άλλο κόσμο γίνονταν αυτά τα ωραία».


Όρθιοι από αριστερά: Πηνούλα, Ναπολέων Γκέκης, Βασίλης Τσιμάρας ντυμένος παπαρούνα, Θανάσης Μουζάς, Χριστόφορος Χριστοδούλου. Κάτω: Γιάννης Παπαευαγγέλου, 'Οθων Λαγός, Σπύρος Τσίλης και Κώστας Ζηκόπουλος.

   ΤΣΙΠΟΥΡΑ - ΚΑΖΑΝΙΑ 2014

ΡΕΜΠΕΤΙΚΗ ΒΡΑΔΙΑ 

ΠΑΛΙΟΥΡΗ 2014

Σύλλογος Ζαγορισίων